รถเสน ตอนได้พระยาพาชี, พระฤาษีแปลงสาร - กรมศิลปากร

ฤาษีแปลงสาร ดนตรีมักนิยมใช้วงปี่พาทย์เครื่องห้าบรรเลง และมีกรับขยับประกอบการขับเสภา เพลงร้องมีลักษณะคล้ายละครพันทางแต่จะมีการขับเสภาซึ่งเป็นบทกลอนสุภาพแทรก

สำนวน ฤาษีแปลงสาร หมายความว่า เปลี่ยนข้อความเดิม ให้มีความหมายตรงกันข้าม มาจากตำนานพระรถเมรี ตอนที่ นางยักษ์สันธมาร หลอกใช้ให้พระรถเสน ไปเอา ผลไม้วิเศษ ชื่อ

ฤาษีคัมภีร์ คาถาฤาษีแปลงสาร ภะคะวา สุคะโต อะระหัง ฯ คาถานี้ถ้าจะเดินทางบก เพื่อมิให้คนทั้งหลายเห็นเราท่านให้เอาใบไม้รู้นอน ๔ สิ่ง เสกแล้วเหน็บที่สี่ข้างทั้งสอง เหน็บข้างหน้า เหน็บข้างหลัง

ดูด สารส้ม สารตรา แล้วนางยักษ์สารตราจึงเอาพวกนางทั้ง 12 ไป แปลงกายมาเป็นผู้หญิงที่มีรูปร่างสวยงดงาม แล้วได้ ฤาษี ซึ่งได้เสกเสือและวัวให้กลายเป็นคนโดยชื่อว่า หล